(୩)ବିଜୟା ଦଶମୀ - ଏକ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ --- ବ୍ରହ୍ମାକୁମାର ଡ଼ା: ସୁଧାଂଶୁ ଶେଖର ମିଶ୍ର
🌹🌸🌹🌺🌹🌷🌹🌻🌹
*ଭାରତୀୟ ପର୍ବ ପର୍ବାଣୀ (୩)*
🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻
*ବିଜୟା ଦଶମୀ - ଏକ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ*
🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸
*ଡ଼ା: ସୁଧାଂଶୁ ଶେଖର ମିଶ୍ର, ପାଟଣାଗଡ*
🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺🌺
କେଉଁ ଆବହମାନ କାଳରୁ ପୁରାଣପାଠ, ପୂଜା ମହୋତ୍ସବ ଆଦି ଆମ ଭାରତର ପୁରପଲ୍ଲୀ, ଗଳିକନ୍ଦିରେ ପାରମ୍ପାରିକ ରୀତିରେ ପାଳନ କରାଯାଇ ଆସୁଛି । ଏହା କେବଳ ଉତ୍ସବ ପାଳନ ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ ରହି ଯାଇଛି । ଏହି ସବୁ ପଛରେ ଯେ ଏକ ମହାନ୍ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ସତ୍ୟ ଲୁକ୍କାୟିତ ହୋଇ ରହିଛି, ଏହି କଥା ଅନେକେ ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ । ଏଥିପାଇଁ ଆମର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଉନ୍ନତି ହୋଇ ପାରୁ ନାହିଁ । ଫଳତଃ ସମଗ୍ର ମାନବ ସମାଜ କଳହ, କ୍ଲେଶ ଓ ଅଶାନ୍ତିରେ ପୀଡ଼ିତ । ଆମେ କେବଳ ପରମ୍ପରା ଓ ପୂର୍ବାଗ୍ରହର ଚାରିକାନ୍ଥ ମଧ୍ୟରେ ଆବଦ୍ଧ ହୋଇ ରହିଯାଇଛୁ । ଆମର ଦୃଷ୍ଟି ସୁଦୂରପ୍ରସାରୀ ହେଉ ନାହିଁ । ଆମର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇପାରୁ ନାହିଁ । ବ୍ୟବହାରିକ ଜୀବନରେ ଆମେ ଆମ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାକୁ ସଂଯୋଗ କରି ପାରୁ ନାହିଁ । ଏଥିପାଇଁ ଆମେ କ୍ରମଶଃ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଅବନତି କରି ଚାଲିଛୁ । ପୂଜା ଉପାସନାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କେବଳ ଭୌତିକ ସୁଖ-ସାଧନ ପ୍ରାପ୍ତି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୀମିତ ହୋଇ ରହିଛି । ଆମେ ଆମର ମହାନ ପ୍ରଚୀନ ଦେବୀ-ଦେବତା ସଂସ୍କୃତିକୁ ଭୁଲି ଯାଇଛୁ । ଏହା ଫଳରେ ପାଶ୍ଚତ୍ୟ ଦର୍ଶନ ଓ ସଂସ୍କୃତି ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ଆମେ କ୍ରମେ ଭୌତିକ ବାଦୀ ହୋଇ ପଡ଼ିଛୁ । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଜ୍ଞାନକୁ ଆମେ ବ୍ୟବହାରିକ ଜୀବନରେ ବିନିଯୋଗ କରିପାରୁନାହୁଁ । ଫଳରେ ଆମର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଶକ୍ତିର ବିକାଶ ହେଉନାହିଁ । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଜ୍ଞାନ ଦେହାତୀତ ଆତ୍ମା ବିଷୟରେ ଧାରଣା ଦିଏ । ଆମର ଦୃଷ୍ଟି ଦୃଶ୍ୟମାନ ପଦାର୍ଥ ଓ ବ୍ୟକ୍ତିର ଉଦ୍ଧ୍ୱର୍କୁ ଗତି କରିପାରୁ ନାହିଁ । ଆମେ କେବଳ ବ୍ୟକ୍ତି ବିଶେଷର ବାହ୍ୟ ଶରୀରକୁ ଦେଖୁଛୁ । କିନ୍ତୁ ଶରୀର ମଧ୍ୟରେ ନିବାସ କରୁଥିବା ଚୈତନ୍ୟ ସତ୍ତା ଆତ୍ମାର ଅସ୍ତିତ୍ୱକୁ ଆମେ ଅନୁଭବ କରିପାରୁନାହୁଁ । ଶରୀରକୁ ଚେତନା ପ୍ରଦାନ କରୁଥିବା ଜ୍ୟୋତିର୍ବିନ୍ଦୁ ସ୍ୱରୂପ ଚୈତନ୍ୟ ସତ୍ତା ଆତ୍ମାର ବିଷୟରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରାପ୍ତ କରି ଏହାର ଉନ୍ନତି ଓ ବିକାଶ ଦ୍ୱାରା ହିଁ ବ୍ୟକ୍ତିର ଆଧ୍ୟାତ୍ମକି ଉନ୍ନତି ସମ୍ଭବ ।
ସଂପ୍ରତି ଦୁର୍ଗାପୂଜା ବା ଦଶହରା ଉତ୍ସବ ପାଲନ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଏହା ପଛରେ ଥିବା ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ରହସ୍ୟକୁ ଉନ୍ମୋଚନ କରିବା ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ମନେହୁଏ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ସହର, ଗଳିକନ୍ଦରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ପୁରପଲ୍ଲୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମହା ଆଡ଼ମ୍ବରରେ ଦୁର୍ଗାପୂଜା ଉତ୍ସବ ପାଳିତ ହୁଏ । ଆଶ୍ୱିିନ ମାସ, ଶୁକ୍ଲପକ୍ଷ, ଦଶମୀ ତିଥିରେ ଦଶଶିର ରାବଣର ବିଶାଳ ପୁତ୍ତଳିକାକୁ ଦାହ କରାଯାଏ । ଦଶଶିର ରାବଣ ଓ ଦଶଭୂଜା ଦୁର୍ଗାଙ୍କର ଯେଉଁ ବିଚିତ୍ର ରୂପ ପରିକଳ୍ପନା କରି ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ନିର୍ମିତ ହୁଏ, ଏହା ଆସିଲା କେଉଁଠୁ ? ଏହା କ’ଣ କେବଳ କୌଣସି ଉଦ୍ଭଟ ମାନସର ଏକ କଳ୍ପନା ବିଳାସ ମାତ୍ର ! ଚରିତ୍ର ଅଛି, ତେଣୁ ଚିତ୍ର ମଧ୍ୟ ରହିଛି । ଆମେ ଘରେ ଆମର ପୂର୍ବଜ ମାନଙ୍କର ଚିତ୍ରପଟ ରଖିଥାଉଁ। ଆଜି ସେମାନେ ନାହାନ୍ତି । ଚରିତ୍ର ନାହିଁ । କେବଳ ଚିତ୍ର ମାତ୍ର ହିଁ ରହିଯାଇଛି । ଆମେ ଯେଉଁ ଦେବୀ-ଦେବତାଙ୍କର ପୂଜା କରୁଛୁ; ସେମାନେ ସବୁ ଆମର ପୂର୍ବଜ । ତାଙ୍କର ଚୈତନ୍ୟ ଚରିତ୍ର ସିନା ନାହିଁ; କିନ୍ତୁ ଜନ୍ମ ଜନ୍ମାନ୍ତର ଧରି ଆମ ସ୍ମୃତିପଟରେ ସେମାନଙ୍କର ଚିତ୍ର ରହି ଯାଇଛି । ସେହି ଦେବୀ-ଦେବତାଙ୍କର ଆତ୍ମା ପୁନର୍ଜନ୍ମ ନେଇ ଆମ ମଧ୍ୟରେ ବିଦ୍ୟମାନ । ବିକାରର ବଶବର୍ତ୍ତୀ ହୋଇ ଆମେ ଆଜି ପୂଜ୍ୟରୁ ପୂଜାରୀ ସାଜିଛୁ । ଆତ୍ମିକ ଜ୍ଞାନର ଅଭାବରୁ ଆମେ ଆଜି ଆମର ଆଦି ଓ ଅନାଦି ସ୍ୱରୂପକୁ ଭୁଲି ଯାଇଛୁ ।
ଦଶହରା ପର୍ବ ବା ବିଜୟା ଦଶମୀ ଦିନ ରାବଣ ପୋଡ଼ି ଏକ ପୌରାଣିକ ଘଟଣାର ପ୍ରତୀକ ସ୍ୱରୂପ ପାଳନ କରାଯାଏ । ପୌରାଣିକ ଆଖ୍ୟାନ ଅନୁସାରେ ଏହି ଦିନ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦଶଶିର ରାବଣର ବଧ କରିଥିଲେ । ରାବଣର ଦାସତ୍ୱରୁ ସମସ୍ତ ଦେବଗଣଙ୍କୁ ମୁକ୍ତ କରି ପୃଥିବୀରୁ ପାପଭାରକୁ ଲାଘବ କରିବା ଶ୍ରୀରାମ ଜନ୍ମର ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଥିଲା । ଏହି ଆଖ୍ୟାନର ଐତିହାସିକ ଯଥାର୍ଥତା ଏକ ଭିନ୍ନ ବିଷୟବସ୍ତୁ। କିନ୍ତୁ; ଏହା ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ରହସ୍ୟ ଆମ ଜୀବନ ସହିତ ଓତପ୍ରୋତ ଜଡ଼ିତ । ରାବଣ ସୀତାଙ୍କୁ ଅପହୃତ କରି ନେଇଥିଲା । ଏଠାରେ ରାବଣ ଦେହ ଅଭିମାନରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ବିକାର ସମୂହର ପ୍ରତୀକ । ସୀତା ଆତ୍ମାର ପର୍ଯ୍ୟାୟବାଚୀ । ରାମ ଏକ ବ୍ୟକ୍ତିର ଚାରିତ୍ରିକ ଚିତ୍ରଣ । ସୀତା ରାବଣ ଦ୍ୱାରା ଅପହୃତା ହେଲା ପରେ ରାମ ଶୋକାଭିଭୁତ ହୋଇ ବଣ, ଗିରି କନ୍ଦରରେ ବୁଲି ତାଙ୍କର ଅନ୍ୱେଷଣ କରିଛନ୍ତି । ରାମ ନିଜକୁ ଭୁଲିଯାଇ ଏକ ସାଧାରଣ ମାନବ ପରି ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ । ଆତ୍ମାରୂପୀ ସୀତା ବିକାର ରୂପୀ ରାବଣ ଦ୍ୱାରା ଅପହୃତା ହେବାରୁ ବ୍ୟକ୍ତି ଦୁଃଖି ହୁଏ । ଆତ୍ମାର ସ୍ୱରୂପ ହେଲା ଦିବ୍ୟ ଅଲୌକିକ ଜ୍ୟୋତିର୍ବିନ୍ଦୁ । ଆତ୍ମାର ସ୍ୱଧର୍ମ ହେଲା ପବିତ୍ରତା, ଶାନ୍ତି, ଆନନ୍ଦ, ପ୍ରେମ, ସୁଖ ଓ ଶାନ୍ତି । ଧର୍ମ ଅର୍ଥାତ୍ ଧାରଣା । ଆତ୍ମା ଆଦି ଓ ଅନାଦି ସ୍ୱରୂପରେ ଏ ସବୁ ଗୁଣ-ଧର୍ମରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଥାଏ । ଆବାଗମନ ଚକ୍ରରେ ଆସି ଆତ୍ମା ତା’ର ସ୍ୱରୂପ, ସ୍ୱଧର୍ମ, ସ୍ୱଦେଶ, ସ୍ୱମାନ ସବୁକିଛି ବିସ୍ମୃତ ହୋଇ ଯାଇଛି । ଦେହ ଅଭିମାନ ବଶତଃ ବ୍ୟକ୍ତି ତା’ର ମୂଳ ସ୍ୱରୂପ ସହିତ ସମସ୍ତ ବିଶେଷତ୍ୱ ଭୂଲି ଯାଏ ଓ ଦୁଃଖ ଶୋକରେ ପୀଡ଼ିତ ହୁଏ । ଏହି ଆତ୍ମବିସ୍ମୃତି ହିଁ ରାବଣ ଦ୍ୱାରା ସୀତାଙ୍କ ଅପହରଣ କଥାନକର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ରହସ୍ୟ । ରାମଚନ୍ଦ୍ର ବଣରେ ବୁଲି ସୀତାଙ୍କୁ ଖୋଜିଲା ଭଳି ମଣିଷ ସୁଖ-ଶାନ୍ତି ପ୍ରାପ୍ତି ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ଉପାୟ ଅନୁସରଣ କରୁଛି । ପ୍ରକୃତ ସୁଖ-ଶାନ୍ତିର ଅନ୍ୱେଷଣ ପାଇଁ କେହି କେହି ଗିରି କନ୍ଦରରେ ବସି ଯୋଗ ସାଧନାରେ ତତ୍ପର ଓ ଅନ୍ୟ କେହି ମନ୍ଦିର, ମସଜିଦ୍, ଗୁରୁଦ୍ୱାର ବା ଚର୍ଚ୍ଚରେ ଈଶ୍ୱର ପ୍ରାପ୍ତିପାଇଁ ଉପାସନା କରନ୍ତି । କେତେକ ଅଧମ ଶ୍ରେଣୀର ବ୍ୟକ୍ତି ବେଶ୍ୟାଳୟ ବା ମଦିରାଳୟରେ ମଧ୍ୟ କ୍ଷଣିକ ସୁଖ-ଶାନ୍ତି ଖୋଜିବାରେ ବ୍ୟସ୍ତ ରହନ୍ତି ।
ଆତ୍ମା ଆଜି ରାବଣ ରୂପୀ ବିକାରର ବନ୍ଦିନୀ ହୋଇ ସେ ନିଜର ଆଦି ଓ ଅନାଦି ସ୍ୱରୂପକୁ ଭୁଲି ଯାଇଛି । “ସୂକ୍ଷ୍ମ ଦିବ୍ୟ ଜ୍ୟୋର୍ତିବିନ୍ଦୁ” ଏହା ହେଲା ଆତ୍ମାର ଅନାଦି ସ୍ୱରୂପ । ଦେବୀ, ଦେବତା ସ୍ୱରୂପ; ଏହା ହେଲା ଆତ୍ମାର ଆଦି ସ୍ୱରୁପ । ଆମେ ସମସ୍ତେ ଭୂତପୂର୍ବ ଦେବୀ-ଦେବତାଗଣ ରାବଣର ଆସୁରୀ ମାୟାରେ ଏକଥା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୁଲି ଯାଇଛୁ ଯେ ଦିନେ ଏହି ଭୂଲୋକ ହିଁ ସ୍ୱର୍ଗ ଥିଲା । ଆମେ ସମସ୍ତେ ସ୍ୱର୍ଗ ରାଜ୍ୟର ଅଧିକାରୀ । ଏହାହିଁ ଥିଲା ସୃଷ୍ଟିର ଆଦିକାଳ । ସୃଷ୍ଟିର ଆଦିକାଳରେ ଆତ୍ମା ନିଜର ମୂଳ ସ୍ୱରୂପର ସ୍ମୃତିରେ ଥାଏ । କିନ୍ତୁ ବାରମ୍ବାର ଜନ୍ମ-ମରଣ ଚକ୍ରରେ ଆସି ସେ କ୍ରମଶଃ ଏହି କ୍ଷଣସ୍ଥାୟୀ ଶରୀର ପ୍ରତି ଆସକ୍ତ ହୋଇଯାଏ । ଫଳତଃ କାମ, କ୍ରୋଧ, ଲୋଭ, ମୋହ ଆଦି ବିକାର ଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇ ସ୍ୱୀ ଦୈବୀଗୁଣ ଓ ଦୈବୀଶକ୍ତି ହରାଇ ବସେ । ପୂଜ୍ୟରୁ ପୂଜାରୀ ହୋଇଯାଏ । ଆତ୍ମାରୂପୀ ସୀତା ଆଜି ବିକାର ରୂପୀ ରାବଣ ଦ୍ୱାରା ଅପହୃତା ହୋଇ ଶୋକ ବାଟିକାରେ ବନ୍ଦିନୀ । ଆସୁରୀ ଗୁଣ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରତାଡ଼ିତ ହୋଇ ସେ ପରମାତ୍ମା ରାମଙ୍କ ପ୍ରତୀକ୍ଷାରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦୁଃଖରେ ଜୀବନ ଯାପନ କରୁଛି ।
ରାବଣର ଦଶମୁଣ୍ଡ ଓ କୋଡିଏ ହାତ କଥା ରାମାୟଣରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି । ଏହିପରି ଏକ ଅଦ୍ଭୂତକାୟ ବ୍ୟକ୍ତିର ଐତିହାସିକ ଅସ୍ତିତ୍ୱ ନିଷ୍ପକ୍ଷ ପାଠକ ବା ଜିଜ୍ଞାସୁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ ସୃଷ୍ଟି କରେ । କିନ୍ତୁ ଏହାକୁ ସମସ୍ତ ଆସୁରୀ ଶକ୍ତିର ତଥା ପ୍ରବୃତ୍ତିର ପ୍ରତୀକ ମାତ୍ର ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କଲେ, କାହାରି କିଛି ଆପତ୍ତି ରହିବା କଥା ନୁହେଁ । କାରଣ ବାଦ ଥିଲେହିଁ ବିବାଦ ଉପୁଜେ । ପ୍ରତିବର୍ଷ ରାବଣ ପୋଡି ପାଳନ କରାଯିବା ଅର୍ଥ ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆମ ଅନ୍ତଃକରଣରେ ରାବଣ ସତତ ବଞ୍ଚି ରହିଛି । କୌଣସି ଭ୍ରଷ୍ଟ ନେତାର କୁଶ ପୁତ୍ତଳିକା ଦାହକଲେ ଯେପରି ତା’ର କୌଣସି ଶାରିରୀକ କ୍ଷତି ହୁଏ ନାହିଁ ବା ନୈତିକ ସ୍ତରେରେ କୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ ନାହିଁ; ଠିକ୍ ସେହିପରି ସର୍ବବ୍ୟାପି ସର୍ବଗ୍ରାସୀ ରାବଣର ବିଶାଳକାୟ ପୁତ୍ତଳିକା ଦାହ କରୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ ରାବଣତ୍ୱର ବିନାଶ ହୋଇପାରୁନାହିଁ । ଆମର ଅଜାଣତରେ ସେ ତା’ର ଆସୁରୀ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ବିସ୍ତାର କରି ଚାଲିଛି । ଆଜି ମଧ୍ୟ ସୀତା ରାବଣର ଶୋକ ବାଟିକାରେ ନିର୍ଯ୍ୟାତିତ ଜୀବନ ଯାପନ କରୁଛି । ସାମାଜିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବିଚାର କଲେ ମଧ୍ୟ ଦିନକୁ ଦିନ ସମାଜରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ରାବଣତ୍ୱର ବିସ୍ତାରକୁ ସୂଚିତ କରେ । ନାରୀ ନିର୍ଯ୍ୟାତନା ଓ ନାରୀ ଧର୍ଷଣ ଦିନକୁ ଦିନ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି । ମଣିଷର ଅନ୍ତଃକରଣରୁ ରାବଣତ୍ୱର ବିନାଶ ହେଉନାହିଁ । ଅଥଚ ଆମେ ଅନେକ ଶ୍ରମ ଓ ଅର୍ଥ ବିନିମୟରେ ବିଶାଳକାୟ ରାବଣର ପୁତ୍ତଳିକାକୁ ଦାହ କରି ରାବଣ ବଧର ସ୍ମୃତିକୁ ପାଳନ କରୁଛୁ । କିନ୍ତୁ ଆମ ଭିତରେ ହିଁ ରାବଣ ବିଦ୍ୟମାନ ଥିବା କଥା ଅନୁଭବ କରିପାୁର ନାହୁଁ ।
ରାବଣ ଶବ୍ଦର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ପରିଭାଷା ହେଲା; ଯିଏ କନ୍ଦାଏ । ଆତ୍ମା ବିକାରଗ୍ରସ୍ତ ହେଲେ ଦୁଃଖ କଷ୍ଟ ପାଏ । ତ୍ରାହି ତ୍ରାହି କରି ରୋଦନ କରେ । ରାବଣର ଭାଇ କୁମ୍ଭକର୍ଣ୍ଣ ଓ ପୁତ୍ର ମେଘନାଦ ତା’ର ବିଶେଷ ସହଯୋଗୀ ଥିଲେ । କୁମ୍ଭକର୍ଣ୍ଣ ଆଳସ୍ୟର ପ୍ରତୀକ ଓ ମେଘନାଦ କଟୁବଚନର ପ୍ରତୀକ । ସମଗ୍ର ସଂସାର ଏକ ମହାଦ୍ୱୀପ ଏବଂ ମନୁଷ୍ୟର ମନ ହିଁ ରାବଣର ରାଜଧାନୀ ଲଙ୍କାପୁରୀ ଅଟେ । ଏହି ମନ ହିଁ ରାବଣର କ୍ରୀଡ଼ାଭୂମି ସ୍ୱରୂପ । ଏଠାରେ ଅଧିଷ୍ଠିତ ହୋଇ ସେ ମନୁଷ୍ୟର ସମସ୍ତ ଇନ୍ଦ୍ରିୟମାନଙ୍କୁ ନିଜର ଇଚ୍ଛାରେ ପରିଚାଳିତ କରେ । ରାବଣର ଦଶ ଶିର ଦଶ ବିକାରର ପ୍ରତୀକ । କାମ, କ୍ରୋଧ, ଲୋଭ, ମୋହ ଓ ଅହଂକାର ଏହି ପାଞ୍ଚ ସ୍ଥୂଳ ବିକାର ଏବଂ ଈର୍ଷା, ଦ୍ୱେଷ, ଭୟ, ଆଳସ୍ୟ ଓ ଅସତ୍ୟ ଏହି ସୂକ୍ଷ୍ମ ପାଞ୍ଚ ବିକାର ଏହିପରି ଦଶ ବିକାର ରାବଣର ଦଶଟି ମୁଣ୍ଡକୁ ସୂଚିତ କରେ । ଦଶଟି ମୁଁହରେ ସେ ସମଗ୍ର ସଂସାରକୁ ଗ୍ରାସ କରିଛି । ଆମ ଭିତରେ ରାମତ୍ୱର ବିକାଶ ନ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରାବଣତ୍ୱର ବିନାଶ ହେବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ପରମପିତା ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଅବତରଣ ବ୍ୟତୀତ ଆତ୍ମାର ରାମତ୍ୱର ବିକାଶ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ଏକ ପରମାତ୍ମା ହିଁ ରାବଣର ଶୋକ ବାଟିକାର ସୀତାଙ୍କୁ ଉଦ୍ଧାର କରିବାକୁ ସମର୍ଥ । ଗୋଟି ଗୋଟି କରି ରାବଣର ଶିରଗୁଡ଼ିକୁ ବାରମ୍ବାର ଛେଦନ କଲେ ସୁଦ୍ଧା ତାହା ପୁନଶ୍ଚ ତା’ କନ୍ଧରେ ଆସି ଲାଗି ଯାଉଥିଲା । ରାମଚନ୍ଦ୍ର ବ୍ରହ୍ମାସ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ରାବଣର ନାଭିକେନ୍ଦ୍ରକୁ ଆଘାତ କରି ତାକୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ । ଅନ୍ୟଥା ଯେତେ ଥର ଶିର ଛେଦନ କଲେ ସୁଦ୍ଧା ମୁଣ୍ଡ ଗୁଡ଼ିକ ପୁନଶ୍ଚ ଆସି କାନ୍ଧରେ ଲାଗି ଯାଉଥିଲା । ବାସ୍ତବିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହା ଅସମ୍ଭବ ମନେହୁଏ । ତେଣୁ ନିଶ୍ଚିତ ଏହା ଏକ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ରହସ୍ୟକୁ ହିଁ ଇଙ୍ଗିତ କରୁଛି । ଆମର ଦେହ ଅଭିମାନ ହେଉଛି ସମସ୍ତ ବିକାରର ଉତ୍ପତ୍ତିର କାରଣ। ଏହାହିଁ ରାବଣର ନାଭିକେନ୍ଦ୍ରର ସୂଚକ । ବ୍ରହ୍ମା ମୁଖ କମଳ ନିସୃତ ଈଶ୍ୱରୀୟ ଜ୍ଞାନ ଅର୍ଥାତ୍ ବ୍ରହ୍ମଜ୍ଞାନ ହିଁ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ତ୍ର ।ଦେହ ଅଭିମାନର କାରଣ ହେଲା ଅଜ୍ଞାନତା । ତେଣୁ ଈଶ୍ୱରୀୟ ଜ୍ଞାନ ଦ୍ୱାରା ହିଁ ଏହି ଅଜ୍ଞାନତା ଦୂରୀଭୂତ ହେବ ଓ ଆମେ ଦେହ ଅଭିମାନରୁ ମୁକ୍ତି ଅର୍ଥାତ୍ ଅଜ୍ଞାନତାର ମାୟା ମୋହରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇ ପାରିବା । ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ମୋହ କ୍ଷୟ ଅର୍ଥାତ୍ ମୋକ୍ଷ ପ୍ରାପ୍ତି ହୋଇ ପାରିବ । ଦେହ ଅଭିମାନରୁ ମୁକ୍ତ ହୋଇ ଆତ୍ମସ୍ମ ସ୍ମୃତି ଅର୍ଥାତ୍ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷରେ ରାବଣତ୍ୱର ବିନାଶ ସମ୍ଭବ ହେବ । ବର୍ତ୍ତମାନ ସେହି ଧର୍ମଗ୍ଲାନିର ସମୟ ଉପସ୍ଥିତ । ପରମପିତା ପରମାତ୍ମା ପ୍ରଜାପିତା ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ସାକାର ଶରୀର ମାଧ୍ୟମରେ ଦିବ୍ୟ ଏବଂ ଅଲୌକିକ ଅବତରଣ କରି ଦେଉଥିବା ଈଶ୍ୱରୀୟ ଜ୍ଞାନ ‘ବ୍ରହ୍ମଜ୍ଞାନ’ ନାମରେ କଥିତ । ତାହା ସେ ଆତ୍ମାର କଲ୍ୟାଣ ଅର୍ଥରେ ବିତରଣ କରୁଛନ୍ତି । ବର୍ତ୍ତମାନ ରାବଣ ରାଜ୍ୟର ଅବସାନ ଅବଶ୍ୟମ୍ଭାବୀ ।
ରାବଣ ବଧ ପ୍ରସଙ୍ଗର ଏକ ବିଶିଷ୍ଟ ଘଟଣାର ଅବତାରଣା ଏଠାରେ ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ମନେହୁଏ । ବାରମ୍ବାର ଯୁଦ୍ଧ କରିବା ସତ୍ତ୍ବେ ମଧ୍ୟ ରାବଣ ନିହତ ନ ହେବାରୁ ରାମ ଦୁର୍ଗାଙ୍କଉପାସନା କଲେ । ଦୁର୍ଗା ଶକ୍ତିର ପ୍ରତୀକ । ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ଦଶଭୂଜ ଦଶ ଶକ୍ତିକୁ ସୂଚିତ କରେ । ଦଶ-ଶିର ଯୁକ୍ତ ରାବଣର ବଧ ପାଇଁ ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ଦଶ-ଶକ୍ତି ଆବଶ୍ୟକ । ଅନ୍ୟଥା ରାବଣ ରୂପୀ ଦଶ ବିକାର ଉପରେ ବିଜୟ ପ୍ରାପ୍ତ କରିବା ଏତେ ସହଜ କଥା ନୁହେଁ । ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ଦଶ ପ୍ରହରଣ ସ୍ଥାନ, କାଳ, ପାତ୍ର ଓ ସମୟ ଭେଦରେ ଜ୍ଞାନର ପ୍ରୟୋଗ ବିଧିକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ କରେ । ଗୀତାରେ ମଧ୍ୟ ଅସ୍ତ୍ର ଶସ୍ତ୍ର ସହିତ ଜ୍ଞାନକୁ ତୁଳନା କରାଯାଇଛି । ତେଣୁ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଦୁର୍ଗା କୌଣସି ସଜ୍ଞା ବାଚକ ନାମ ନୁହେଁ, ଏହା ଗୁଣ ବାଚକ ନାମ ଅଟେ । ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ଭଳି ଦଶଭୂଜଧାରୀ ଅର୍ଥାତ୍ ଅପରିମିତ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଶକ୍ତି ସମ୍ପନ୍ନ ନ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମନୁଷ୍ୟ ଆତ୍ମା ପ୍ରବଳ ପ୍ରତାପୀ ରାବଣ ଭଳି ମାୟାବୀ ରାକ୍ଷସୀ ତତ୍ତ୍ବ ଉପରେ ବିଜୟୀ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ । କେବଳ ଶକ୍ତି ସମ୍ପନ୍ନ ହେଲେ ହେବ ନାହିଁ, ଜ୍ଞାନରୂପୀ ଆୟୁଧ ମଧ୍ୟ ଦରକାର । ଅନ୍ୟଥା ମହିଷାସୁର, ରକ୍ତବୀର୍ଯ୍ୟ ଓ ରାବଣ ପରି ଆସୁରୀ ଶକ୍ତିକୁ ସବଂଶେ ବିନାଶ କରିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ।
ବର୍ତ୍ତମାନ ଦୁର୍ଗାଙ୍କର ଦଶଶକ୍ତି ଓ ଦଶ ପ୍ରହରଣ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଉ । ଦୁର୍ଗାଙ୍କର ଦଶ ଶକ୍ତି ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରଥମଟି ହେଲା ‘ପବିତ୍ରତା’ । ଏହାକୁ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ଧାରଣ କରିବାକୁ ହେବ । ପବିତ୍ରତାର ଅଭାବରେ ଈଶ୍ୱରୀୟ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ ଓ ଧାରଣ କରିହୁଏ ନାହିଁ । ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯ୍ୟ ବ୍ରତ ଆଚରଣ ପୂର୍ବକ ମାନସିକ ସ୍ତରରେ କାମୋପଭୋଗ ବାସନାକୁ ସର୍ବଥା ତ୍ୟାଗ କରିବାହିଁ ପବିତ୍ରତା ଅଟେ। ଦ୍ୱିତୀୟ ଶକ୍ତି ହେଲା ‘ସତ୍ୟତା’ । ଅସତ୍ୟକୁ ସତ୍ୟ ମାନି ନେଇଥିବାରୁ ମାନବ ଦୁଃଖ ଭୋଗ କରେ । ଦେହ ଓ ଦେହ ସହିତ ସମ୍ପର୍କିତ ବିଷୟବସ୍ତୁ ଅନିତ୍ୟ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହା ଅସତ୍ୟ । ଆମେ ନିଜକୁ ଦେହ ମାନିନେଇଥିବାରୁ ହିଁ ସତ୍ୟ ସ୍ୱରୂପ ପରମାତ୍ମାଙ୍କୁ ଚିହ୍ନିବାରେ ବା ଜାଣିବାରେ ଭୁଲ କରୁ । ପରମାତ୍ମା ଏକ ଦେଶୀୟ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କୁ ଆମେ ସର୍ବବ୍ୟାପକ କହୁଁ । ଜ୍ଞାନ ଓ କର୍ମ ଅଙ୍ଗାଙ୍ଗୀ ଭାବେ ଜଡିତ । ସତ୍ୟଜ୍ଞାନ ଅଭାବରେ ଆମର ପ୍ରତିଟି କର୍ମ, ବିକର୍ମରେ ପରିଣତ ହୁଏ । ଆମେ କର୍ମର ଗୁହ୍ୟଗତିକୁ ଜାଣି ନ ପାରି ସେଥିରେ ଆସକ୍ତ ହୋଇପଡୁ । ତେଣୁ ଆମକୁ ତୃତୀୟରେ ‘ସଙ୍କୋଚନ ଓ ପ୍ରସାରଣ’ ଶକ୍ତି ଆହରଣ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏହା ବୁଝିବା ପାଇଁ କଇଁଛର ଉଦାହରଣ ନିଆ ଯାଇପାରେ । କଇଁଛ ତା’ର ଇଚ୍ଛା ଓ ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁସାର ନିଜର ଅଙ୍ଗ ପ୍ରତ୍ୟଙ୍ଗକୁ ପ୍ରସାରିତ ବା ଅପସାରିତ କରିପାରେ । ଏହି ଶକ୍ତି ବଳରେ ଆମେ ସଂସାରିକ କର୍ମ ମଧ୍ୟରେ ଥାଇ ମଧ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ ଅନୁସାରେ ଇନ୍ଦ୍ରିୟମାନଙ୍କୁ ନିଜର ଇଚ୍ଛା ଅନୁଯାୟୀ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଲଗାଇ ପାରିବା ବା ଅନ୍ୟ ସମୟରେ ସେମାନଙ୍କୁ କର୍ମରୁ ଅପସାରିତ କରାଇ ଆତ୍ମିକ ସ୍ଥିତି ଧାରଣ କରିପାରିବା । ଏହାଦ୍ୱାରା ରାବଣର ସୂକ୍ଷ୍ମ ମାୟାବୀ ଶକ୍ତି ଆମକୁ ପରାଜିତ କରି ପାରିବ ନାହିଁ । ଚତୁର୍ଥ ଶକ୍ତି ହେଉଛି - ‘ଏକତ୍ରୀକରଣ’। ସଂସାରର ବ୍ୟକ୍ତି, ବସ୍ତୁ ଓ ବୈଭବରେ ମନୁଷ୍ୟ ତା’ର ସଂକଳ୍ପକୁ ଏତେ ବିସ୍ତାରିତ କରି ଦେଇଥାଏ ଯେ, ହଠାତ୍ ସେଠାରୁ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଅପସାରଣ କରିବା ତା’ପାଇଁ ସମ୍ଭବ ହୁଏ ନାହିଁ । ଏହାହିଁ ମଣିଷ ମନରେ ମୃତ୍ୟୁଭୟ ସୃଷ୍ଟିକରେ । ତେଣୁ ଏହି ଶକ୍ତି ତାକୁ ଯେକୌଣସି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ମୃତ୍ୟୁର ଆହ୍ୱାନକୁ ସ୍ୱୀକାର କରି ପରଲୋକ ଯାତ୍ରା ପାଇଁ ସମର୍ଥ କରେ । ଦୁନିଆଁକୁ ସେ ପ୍ରତୀକ୍ଷାଳୟ ଭାବି ପରବର୍ତ୍ତୀ ଜନ୍ମ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି କରୁଥାଏ । ପଞ୍ଚମରେ ‘ସହନ ଶକ୍ତି ବା ତିତିକ୍ଷା’ । ଏ ସଂସାରରେ ପ୍ରତି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ଆମକୁ ବିରୁଦ୍ଧ ଶକ୍ତିର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼େ । ଏଥିରେ ବିଚଳିତ ହୋଇ ପଡ଼ିଲେ ଆମର ଜୀବନ ଦୁର୍ବିସହ ହୁଏ । ଏଠାରେ ବୃକ୍ଷର ଉଦାହରଣ ନିଆଯାଇ ପାରେ । ବୃକ୍ଷକୁ ଟେକା ଫୋପାଡ଼ିଲେ ମଧ୍ୟ ଆମେ ପ୍ରତି ବଦଳରେ ତା’ଠାରୁ ମିଠା ଫଳ ପାଉ । ‘ସହନ ଶକ୍ତି’ ଧାରଣ କଲେ ଆମେ ଅପକାରୀ ପ୍ରତି ମଧ୍ୟ ଉପକରୀ ହୋଇ ତା’ର ହୃଦୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ
କରିପାରିବା । ଷଷ୍ଠ କ୍ରମରେ ‘ଅନ୍ତର୍କରଣୀୟ ଶକ୍ତି’ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ସାଗର ପରି ବିଶାଳ ବୁଦ୍ଧି ସମ୍ପନ୍ନ କରିଦିଏ । ଏହା ଫଳରେ ସେ ଅନ୍ୟର ଅବଗୁଣକୁ ଅଗ୍ରାହ୍ୟ କରେ ଓ ତା’ର ସମସ୍ତ ସୁଗୁଣ ଧାରଣ କରେ । ସପ୍ତମ ଓ ଅଷ୍ଟମ ଶକ୍ତି ହେଲା ‘ପରୀକ୍ଷଣ’ ଓ ‘ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ଶକ୍ତି’ । ମଣିଷ ଯେତେବେଳେ ଦୁନିଆଁର ସତ୍ୟ-ଅସତ୍ୟ ପରଖିପାରେ ସେତେବେଳେ ସେ ଉଚିତ୍ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରି ପାରେ । ଏହା ଜଣକର ଭାଗ୍ୟକୁ ବଦଳାଇ ଦେଇପାରେ । ନବମ ଶକ୍ତି ହେଉଛି ‘ସମ୍ମୁଖୀନତା’ । ସଂସାରରେ ସୁଖଦୁଃଖ, ଜୀବନ-ମୃତ୍ୟୁ, ଲାଭ-କ୍ଷତି, ମାନ-ଅପମାନ ସବୁ କ୍ଷଣସ୍ଥାୟୀ । ଏହି ଶକ୍ତି ଏହିପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ସମତାପୂର୍ବକ ଜୀବନଯାପନର ସାମର୍ଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରେ । ଏହି ଶକ୍ତି ଅଭାବରେ ହିଁ ବ୍ୟକ୍ତି ସଂସାରକୁ ଭୟକରି କର୍ମ ସନ୍ୟାସ କରେ । ଏଥିପାଇଁ ସେ ଈଶ୍ୱରୀୟ କାର୍ଯ୍ୟରେ ସହଯୋଗ କରିପାରେ ନାହିଁ । ତେଣୁ ଦଶମ ଶକ୍ତି ‘ସହଯୋଗ ଶକ୍ତି’ ଧାରଣ ଦ୍ୱାରା ମାନବ ପରମାତ୍ମାଙ୍କର ଦ୍ୱାରା ରାବଣୀ ଶକ୍ତିର ବିନାଶ ଓ ଦୈବୀ ଶକ୍ତିର ସ୍ଥାପନା କାର୍ଯ୍ୟରେ ତାଙ୍କୁ ସହଯୋଗ କରିପାରିବ । ଏହି ଦଶଟି ଶକ୍ତି ଧାରଣକରି ଆତ୍ମା ସମସ୍ତ ଦୁର୍ଗତିକୁ ଅକ୍ଲେଶରେ ନାଶ କରି ପାରୁଥିବାରୁ ଦୁର୍ଗା ନାମରେ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ହୁଏ । କାରଣ ଦୁର୍ଗା ସ୍ୱରୂପ ନ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରାବଣ ବା ମହିଷାସୁର ଭଳି ଆସୁରୀ ଶକ୍ତିକୁ ବିନାଶ କରିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ।
ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ଦଶଟି ହାତରେ ଦଶ ପ୍ରହରଣ ଦେଖାଯାଇ ଥାଏ । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା : ୧.- ଶଙ୍ଖ, ୨.- ଚକ୍ର, ୩.- ଗଦା, ୪.- ପଦ୍ମ, ୫- ତ୍ରିଶୂଳ, ୬.- ଖଡ୍ଗ, ୭.- ଢ଼ାଳ, ୮.- ବଜ୍ର, ୯.- ପାଶ, ୧୦.- ବରଦାନୀ ମୁଦ୍ରା । କେବଳ ବାହୁର ଶକ୍ତି ଥିଲେ ଜଣେ ଯୁଦ୍ଧରେ ବିଜୟୀ ହୁଏ ନାହିଁ । ସ୍ଥାନ, କାଳ, ପାତ୍ର ଓ ସମୟ ଭେଦରେ ବିଭିନ୍ନ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ରର ପ୍ରୟୋଗ ବିଧି ଉପରେ ଜ୍ଞାନ ବାଞ୍ଛନୀୟ । ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ଶଙ୍ଖ ଧ୍ୱନୀ ମହିଷାସୁରର ମନକୁ ବିମୋହିତ କରିଥିଲା । ଅର୍ଥାତ୍ ମଧୁର ବାଣୀ ଦ୍ୱାରା ହିଁ ଦୁଷ୍ଟ ମାନଙ୍କ ହୃଦୟକୁ ଜୟ କରାଯାଇ ପାରିବ । ତେଣୁ ଶଙ୍ଖ ହେଉଛି ମଧୁର ବାଣୀର ପ୍ରତୀକ । ‘ସ୍ୱଦର୍ଶନ’ ଏକ ଏପରି ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଅସ୍ତ୍ର ଯାହାଦ୍ୱାରା ସଂଶୟ ରୂପୀ ଜାଲକୁ ସହଜରେ ଛିନ୍ନ କରିହୁଏ । ଏହାଦ୍ୱାରା ଆତ୍ମା ତା’ର ଅତୀତ, ବର୍ତ୍ତମାନ ଓ ଭବିଷ୍ୟତ ତିନିକାଳର ସଠିକ୍ ତଥ୍ୟ ଜାଣି ସେହି ଅନୁସାରେ ନିଜ ଜୀବନକୁ ପରିଚାଳିତ କରିପାରେ । ବୃତ୍ତାକାରରେ କାଳ ଗତି କରୁଥିବାରୁ ଏହାକୁ ଚକ୍ର ରୁପରେ ଚିତ୍ରିତ କରାଯାଇଛି । “ଗଦା” ମାୟା ଉପରେ ବିଜୟ ପ୍ରାପ୍ତିର ସୂଚକ ଅଟେ । “ପଦ୍ମ” ସଂସାର ମଧ୍ୟରେ ଥାଇ ଅଲିପ୍ତ ହେବାର ଜ୍ଞାନ କୌଶଳକୁ ସୂଚିତ କରେ । “ତ୍ରିଶୂଳ” ସ୍ଥୂଳ, ସୂକ୍ଷ୍ମ ଓ ଅବ୍ୟକ୍ତ ତିନିଲୋକର ଜ୍ଞାନକୁ ଈଙ୍ଗିତ କରେ । ଏହାଦ୍ୱାରା ମଣିଷ ଆତ୍ମା କର୍ମର ସମସ୍ତ ବନ୍ଧନକୁ ଛିନ୍ନ କରିପାରେ । ଈଶ୍ୱରୀୟ ମହାବାକ୍ୟକୁ “ଖଡ୍ଗ” ସହିତ ତୁଳନା କରାଯାଇ ପାରେ । କାରଣ ଏହାର ଅନୁସରଣ କଲେ ଆମେ ସମସ୍ତ ବିକାରରୁ ମୁକ୍ତ ହୋଇ ପାରିବା । ଗୀତାରେ ମଧ୍ୟ ଜ୍ଞାନରୂପୀ - ଖଡ୍ଗ ଦ୍ୱାରା କାମରୂପୀ ଶତ୍ରୁକୁ ଜୟ କରିବା କଥା କୁହାଯାଇଛି । ସୃଷ୍ଟିଚକ୍ରର ଯଥାର୍ଥ ଜ୍ଞାନ ହେଉଛି -“ଢ଼ାଳ” ସଦୃଶ । ପ୍ରତିପକ୍ଷର ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ରରୁ ଆତ୍ମରକ୍ଷା କରିବା ହେଉଛି ‘ଢ଼ାଳ’ର କାମ । ଅନେକ ସମୟରେ ରାବଣୀ ଶକ୍ତିର ମିଥ୍ୟା ଜ୍ଞାନ ଈଶ୍ୱର ପ୍ରେମୀ ଆତ୍ମା ମାନଙ୍କୁ ଭ୍ରମିତ କରାଏ । ଏପରି ସ୍ଥଳେ ସୃଷ୍ଟି ଚକ୍ରର ଯଥାର୍ଥ ଜ୍ଞାନ ହିଁ ସେମାନଙ୍କୁ ଅଧଃ ପତନରୁ ରକ୍ଷାକରେ । “ବଜ୍ର” ନିର୍ମମତାର (ମମତାରହିତ) ପ୍ରତୀକ । ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜ୍ଞାନୀ ମଧ୍ୟ ବେଳେ ବେଳେ ମୋହ ମମତାରେ ପଡି ଲକ୍ଷ୍ୟ ଭ୍ରଷ୍ଟ ହୋଇପଡନ୍ତି । ତେଣୁ ବଜ୍ର ଭଳି ଦୃଢ଼ ସଙ୍କଳ୍ପ ପୂର୍ବକ କର୍ତ୍ତବ୍ଯ ପଥରେ ଆଗେଇ ଯିବାକୁ ହେବ । “ପାଶ” ହେଉଛି ବନ୍ଧନର ପର୍ଯ୍ୟାୟବାଚୀ ଶଦ୍ଦ । ବିଷୟ ଭୋଗ କାମନା ହିଁ ମଣିଷକୁ ବନ୍ଧନରେ ପକାଏ । ତେଣୁ କାମନା-ବାସନାକୁ ପାଶ ବଦ୍ଧ ନକରିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କର୍ମ ବନ୍ଧନରୁ ମୁକ୍ତ ହେବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । “ବରଦାନୀ ମୁଦ୍ରା” ହେଉଛି ଦୈବୀ ଶକ୍ତିର ପରିଚାୟକ । ଦେବୀ ଦେବତାମାନେ ହିଁ ବରଦାନ ଦେବାକୁ ସକ୍ଷମ ଅଟନ୍ତି । ବରଦାନ ଅର୍ଥତ୍ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ମାର୍ଗରେ ପରିଚାଳିତ କରାଇବାର ଶକ୍ତି । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ସିଂହ ହେଉଛି ଦୁର୍ଗାଙ୍କର ବାହନ । ସିଂହ ସମସ୍ତ ପାଶବିକ ପ୍ରବୃତ୍ତି ଓ ଶକ୍ତିର ପ୍ରତୀକ । ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ଭଳି ଦଶ ଶକ୍ତିର ଅଧିକାରୀ ହେବା ପରେ ସିଂହ ରୁପୀ ପାଶବିକ ଶକ୍ତିକୁ ବାହନ ରୁପରେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ସମ୍ଭବ । ସିଂହ ଉପରେ ଆରୁଢ଼ ହେବା ଅର୍ଥାତ୍ ଦୁର୍ଦ୍ଦମନୀୟ ପାଶବିକ ଶକ୍ତିକୁ ଦମନ କରିବା ।
ବିଜୟାଦଶମୀକୁ ଦଶହରା ପର୍ବ ରୁପେ ପାଳନ କରାଯାଏ । “ଦଶହରା” ଶବ୍ଦରେ ‘ଦଶ’ର ତତ୍ପର୍ଯ୍ୟ ରାବଣ ଓ ‘ହରା’ ପରାଜିତ ଅର୍ଥରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇପାରେ । ତେଣୁ ରାବଣର ପରାଜିତ ଦିବସକୁ “ଦଶହରା” ନାମରେ ପାଳନ କରାଯାଏ । “ବିଜୟାଦଶମୀ” ଅର୍ଥାତ ଦଶଶିର ରାବଣ ଉପରେ ରାମଙ୍କ ବିଜୟ ଦିବସ । ଅନ୍ୟ ଅର୍ଥରେ ଆସୁରୀ ଶକ୍ତି ଉପରେ ଈଶ୍ୱରୀୟ ଶକ୍ତିର ବିଜୟ ଦିବସ । ପ୍ରକୃତରେ ଦେଖିବାକୁ ଗଲେ ସମଗ୍ର ପୃଥିବୀଟି ହେଉଛି ରାବଣର ରାଜ୍ୟ । ଏହି ରାବଣ ରାଜ୍ୟକୁ ବିନାଶ କରି ରାମରାଜ୍ୟ ଅର୍ଥାତ୍ ସୁଖ, ଶାନ୍ତି, ସମୃଦ୍ଧି ଓ ପବିତ୍ରତାରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ୱର୍ଗିୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା ପାଇଁ ପରମାତ୍ମା ରାମଙ୍କର ଅବତରଣ ହୋଇ ସାରିଛି । ପରମାତ୍ମା ଅଶରୀରୀ ହୋଇଥିବାରୁ ପରକାୟା ପ୍ରବେଶ ରୀତିରେ ସେ ପ୍ରଜାପିତା ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କର ସାକାର ଶରୀର ମାଧ୍ୟମରେ ଈଶ୍ୱରୀୟ ଜ୍ଞାନ ଓ ରାଜଯୋଗର ଶିକ୍ଷା ଦେଉଛନ୍ତି । ଯେଉଁମାନେ ଏହି ଜ୍ଞାନ ଯୋଗର ଅଭ୍ୟାସ କରୁଛନ୍ତି, ସେମାନେ ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ପରି ଦଶଶକ୍ତି ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇ ଦଶ ବିକାର ଉପରେ ବିଜୟ ଲାଭ ପୁର୍ବକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ବିକାରୀ ଦେବୀ ଦେବତା ତୁଲ୍ୟ ଜୀବନ ଯାପନ କରିବାକୁ ସମର୍ଥ ହେଉଛନ୍ତି । ତେଣୁ ପରମାତ୍ମା ମିଳନର ଏହି ମାହେନ୍ଦ୍ର ବେଳାରେ ଈଶ୍ୱରୀୟ ଶକ୍ତି ଆହରଣ କରି ବିକାର ଉପରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଜୟ ପ୍ରାପ୍ତ କରି ନ ପାରିଲେ ବିଜୟା ଦଶମୀ ଉତ୍ସବ ପାଳନର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ସାଧିତ ହେବ ନାହିଁ । !! ଓମ୍ ଶାନ୍ତି!!
💕💕💕💕💕💕💕💕💕
ଯୋଗାଯୋଗ :
ସମ୍ପାଦକ, ଚେତନା ପ୍ରବାହ, ଶିବ-ଶକ୍ତି ହୋମିଓ ସେବା ସଦନ, ପାଟଣାଗଡ଼- ୭୬୭ଠ୨୫
ଜି: ବଲାଙ୍ଗିର, ମୋବାଇଲ ନମ୍ବର-9437210296, 7609969796
🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏
Comments
Post a Comment